EMME LAMPENS
(tekst en foto's)
De Chileense Oscargenomineerde film NO lokte Ratatouille Bruxelloise naar het Huis van Latijns-Amerika te Elsene. De film was een Oscarnominatie zeker waard, maar werd toch niet het hoogtepunt van de avond. Die bekroning was weggelegd voor David Cusatto, de directeur van het Huis. Hij onthaalde ons met veel enthousiasme voor een boeiend gesprek over de geschiedenis, de filosofie en de activiteiten van ‘la Casa de América Latina’.
Een rijke geschiedenis
Wanneer we de Collegestraat te Elsene bereiken, springt het Huis van Latijns-Amerika niet onmiddellijk in het oog. Het ligt wat verscholen op de eerste verdieping van een eenvoudig en weinig kleurrijk gebouw. Het pand mag dan wel niet zo indrukwekkend zijn, de vereniging is dat wel. “Wij zijn de oudste en belangrijkste Latijns-Amerikaanse instelling in België,” vertelt Cusatto. “We zijn een echt referentiepunt voor alles wat met Latijns-Amerika te maken heeft.” Dat blijkt overigens duidelijk eens je de eerste verdieping bereikt. In de hal, en ook in het kantoor van directeur Cusatto, kan je heel wat – zeer kleurrijke – kunstwerken uit de regio bezichtigen.
“Het Huis van Latijns-Amerika ontstond in 1976,” vertelt Cusatto, “maar aan dit jaartal gaat nog een hele geschiedenis vooraf.” Wie goed naar de banner op de deur gekeken heeft, merkt dat de vereniging eigenlijk ‘Casa de América Latina SEUL ASBL’ heet. Het onderdeeltje SEUL verwijst naar de basis van het Huis: ‘el Servicio Europeo de Estudiantes Latinoamericanos’ (de Europese Dienst voor Latijns-Amerikaanse Studenten). Deze dienst werd opgericht aan het eind van de jaren ’60 toen regelmatig studenten uit Latijns-Amerika naar België overkwamen. “Het doel van deze dienst was de studenten die op hun eentje aankwamen in een vochtig, regenachtig en koud klimaat goed op te vangen,” aldus de directeur.
In 1974 veranderde de situatie. “In dit jaar kwamen heel wat bannelingen uit Latijns-Amerika over naar België,” zegt Cusatto. “Ze kwamen vooral uit Chili, omdat zich daar in september 1973 een zeer gewelddadige staatsgreep had voorgedaan.” Toch kwamen niet enkel Chilenen naar ons land. Ook andere Latijns-Amerikanen die tijdens eerdere staatsgrepen op het continent naar Chili waren gevlucht, kwamen toen mee over. “De Latijns-Amerikaanse bannelingen in België vormden een zeer actieve gemeenschap,” zegt directeur Cusatto. “In 1976 besloot SEUL daarom de fakkel door te geven aan deze gemeenschap, en zo ontstond het huidige Huis van Latijns-Amerika.”
Het Huis had in zijn beginperiode vooral als doel het Belgische publiek bewust te maken van de militaire dictaturen en schendingen van de mensenrechten in Latijns-Amerika. “Dit werd op allerlei manieren gedaan,” vertelt Cusatto. “We organiseerden conferenties, maar ook culturele activiteiten zoals tentoonstellingen.” Vanaf het jaar 1989 veranderde de doelstelling van de organisatie. De dictaturen waren grotendeels verdwenen en tegelijkertijd ontstond een nieuw migratiepatroon: de migratie van Latijns-Amerikanen omwille van economische redenen. “Deze nieuwe migranten hadden andere noden, namelijk het verkrijgen van een verblijfsvergunning en het vinden van werk om ook hun familie in het thuisland te kunnen onderhouden, en daarom moest het Huis van strategie veranderen,” legt de directeur uit.
Een brug tussen twee continenten
Vandaag biedt het Huis van Latijns-Amerika dan ook een hele mix aan diensten en activiteiten aan. Je vindt er een juridische dienst, taalcursussen, maar ook danslessen, een bibliotheek, tentoonstellingen en allerlei andere culturele evenementen. “Bepaalde activiteiten, zoals de juridische dienst en de Franse en Nederlandse lessen, richten zich voornamelijk tot Latijns-Amerikaanse migranten,” vertelt Cusatto. Integratie blijft dus een belangrijke doelstelling van het Huis.
“Maar wij verdedigen wel een kritische vorm van integratie,” benadrukt de directeur. “Eens de inwijkelingen een verblijfs- en werkvergunning bemachtigd hebben, worden zij aangemoedigd de landstalen te leren en deel te nemen aan de publieke ruimte waarin ze zich gevestigd hebben. Maar integratie gaat verder dan dat. Integratie heeft volgens ons ook te maken met het recht op respect voor de cultuur van herkomst.”
Zo benadrukt het Huis dat inwijkelingen hun moedertaal moeten blijven spreken met hun kinderen. “De moedertaal leren is belangrijk voor de kinderen, want via de taal worden ook de geschiedenis en de cultuur van het land van herkomst doorgegeven.” Een goede migrant is dus een persoon die de nieuwe landstalen leert en zich integreert, maar tegelijk ook zijn verleden verdedigt. De directeur haalt aan dat: “wie zijn verleden niet kent, weet ook niet waar zijn toekomst ligt.”
Het Huis van Latijns-Amerika wil ook meer zijn dan een ontvangstcentrum voor nieuwkomers. “We organiseren ook heel wat activiteiten die bedoeld zijn voor een veel breder publiek,” benadrukt directeur Cusatto. “Vooral de lessen Spaans en Portugees, en ook de tango- en salsalessen, trekken heel wat Belgen en andere Europeanen hier in Brussel aan.” Het zeer diverse aanbod aan activiteiten is bewust gekozen. Het Huis van Latijns-Amerika wil fungeren als een soort brug tussen Latijns-Amerika en België, of zelfs Europa. En dat blijkt ook te werken: “We hebben een zeer divers publiek: Latijns-Amerikanen, –uiteraard– Belgen, maar ook allerlei andere Europeanen zoals Fransen, Italianen, Duitsers, enzovoort.”
De Latijns-Amerikaanse film
Aan het einde van ons gesprek hebben we het met directeur Cusatto ook nog kort even over de Latijns-Amerikaanse film, want daar waren we eigenlijk voor gekomen. Filmavonden duiken regelmatig op in de agenda van Huis van Latijns-Amerika. Waarom? “Films zijn echte publiekstrekkers,” verklaart de directeur. “Sinds zo’n 15 à 20 jaar is de Latijns-Amerikaanse filmindustrie ook heel belangrijk geworden.”
De grootste troeven van de Latijns-Amerikaanse film zijn de techniek en de thematiek, aldus de directeur. “De Latijns-Amerikaanse cinema is er technisch enorm op vooruit gegaan. De nieuwste technieken uit de V.S. worden gebruikt. Maar thematisch gezien blijven de films serieuzer en krachtiger. De Latijns-Amerikaanse film is niet puur commercieel, maar veeleer thematisch. En dat vinden de mensen net interessant.”
Ook de film NO van de Chileense regisseur Pablo Larraín is zo’n sterk staaltje van thematiek en techniek. De film speelt zich af in Chili in 1988, waar na 15 jaar van dictatoriale onderdrukking door Augusto Pinochet een referendum wordt georganiseerd. Het hoofdpersonage René – gespeeld door Gael García Bernal, ook bekend van The Motorcycle Diaries – werkt voor een reclamebureau en wordt benaderd door de oppositie om een ‘No’-campagne tegen de herverkiezing van Pinochet te creëren. Om de grote massa te mobiliseren maakt René een zonnige en luchtige campagne die een gelukkige toekomst schets. De slogan luidt: “Chile, la alegría ya viene” (“Chili, het gelukt komt eraan”). De film benadert de militaire dictatuur, een veelbesproken thematiek in de Latijns-Amerikaanse cinema, dus op een heel originele en minder zware manier. Ook technisch zit de film heel goed in elkaar. Regisseur Larraín besloot de film op te nemen met cameramateriaal uit de jaren ’80, met als resultaat dat de nieuwe beelden vloeiend samengaan met de vele archiefbeelden die ook in de film werden verwerkt.
Binnenkort speelt al een nieuwe film in het Huis van Latijns-Amerika: Nacer, diario de maternidad. De films worden er helaas niet ondertiteld, en zijn dus vooral bedoeld voor een Spaanssprekend publiek. Voor kenners van het Spaans loont het zeker de moeite om de culturele agenda van het Huis van Latijns-Amerika in de gaten te houden. Andere liefhebbers kunnen er misschien ideeën opdoen wanneer ze nog eens naar de videotheek trekken.
(tekst en foto's)
De Chileense Oscargenomineerde film NO lokte Ratatouille Bruxelloise naar het Huis van Latijns-Amerika te Elsene. De film was een Oscarnominatie zeker waard, maar werd toch niet het hoogtepunt van de avond. Die bekroning was weggelegd voor David Cusatto, de directeur van het Huis. Hij onthaalde ons met veel enthousiasme voor een boeiend gesprek over de geschiedenis, de filosofie en de activiteiten van ‘la Casa de América Latina’.
 |
| Kunst in de hal. |
Wanneer we de Collegestraat te Elsene bereiken, springt het Huis van Latijns-Amerika niet onmiddellijk in het oog. Het ligt wat verscholen op de eerste verdieping van een eenvoudig en weinig kleurrijk gebouw. Het pand mag dan wel niet zo indrukwekkend zijn, de vereniging is dat wel. “Wij zijn de oudste en belangrijkste Latijns-Amerikaanse instelling in België,” vertelt Cusatto. “We zijn een echt referentiepunt voor alles wat met Latijns-Amerika te maken heeft.” Dat blijkt overigens duidelijk eens je de eerste verdieping bereikt. In de hal, en ook in het kantoor van directeur Cusatto, kan je heel wat – zeer kleurrijke – kunstwerken uit de regio bezichtigen.
 |
| De banner op de de deur van het Huis. |
In 1974 veranderde de situatie. “In dit jaar kwamen heel wat bannelingen uit Latijns-Amerika over naar België,” zegt Cusatto. “Ze kwamen vooral uit Chili, omdat zich daar in september 1973 een zeer gewelddadige staatsgreep had voorgedaan.” Toch kwamen niet enkel Chilenen naar ons land. Ook andere Latijns-Amerikanen die tijdens eerdere staatsgrepen op het continent naar Chili waren gevlucht, kwamen toen mee over. “De Latijns-Amerikaanse bannelingen in België vormden een zeer actieve gemeenschap,” zegt directeur Cusatto. “In 1976 besloot SEUL daarom de fakkel door te geven aan deze gemeenschap, en zo ontstond het huidige Huis van Latijns-Amerika.”
Het Huis had in zijn beginperiode vooral als doel het Belgische publiek bewust te maken van de militaire dictaturen en schendingen van de mensenrechten in Latijns-Amerika. “Dit werd op allerlei manieren gedaan,” vertelt Cusatto. “We organiseerden conferenties, maar ook culturele activiteiten zoals tentoonstellingen.” Vanaf het jaar 1989 veranderde de doelstelling van de organisatie. De dictaturen waren grotendeels verdwenen en tegelijkertijd ontstond een nieuw migratiepatroon: de migratie van Latijns-Amerikanen omwille van economische redenen. “Deze nieuwe migranten hadden andere noden, namelijk het verkrijgen van een verblijfsvergunning en het vinden van werk om ook hun familie in het thuisland te kunnen onderhouden, en daarom moest het Huis van strategie veranderen,” legt de directeur uit.
Een brug tussen twee continenten
 |
| Directeur David Cusatto. |
“Maar wij verdedigen wel een kritische vorm van integratie,” benadrukt de directeur. “Eens de inwijkelingen een verblijfs- en werkvergunning bemachtigd hebben, worden zij aangemoedigd de landstalen te leren en deel te nemen aan de publieke ruimte waarin ze zich gevestigd hebben. Maar integratie gaat verder dan dat. Integratie heeft volgens ons ook te maken met het recht op respect voor de cultuur van herkomst.”
Zo benadrukt het Huis dat inwijkelingen hun moedertaal moeten blijven spreken met hun kinderen. “De moedertaal leren is belangrijk voor de kinderen, want via de taal worden ook de geschiedenis en de cultuur van het land van herkomst doorgegeven.” Een goede migrant is dus een persoon die de nieuwe landstalen leert en zich integreert, maar tegelijk ook zijn verleden verdedigt. De directeur haalt aan dat: “wie zijn verleden niet kent, weet ook niet waar zijn toekomst ligt.”
Het Huis van Latijns-Amerika wil ook meer zijn dan een ontvangstcentrum voor nieuwkomers. “We organiseren ook heel wat activiteiten die bedoeld zijn voor een veel breder publiek,” benadrukt directeur Cusatto. “Vooral de lessen Spaans en Portugees, en ook de tango- en salsalessen, trekken heel wat Belgen en andere Europeanen hier in Brussel aan.” Het zeer diverse aanbod aan activiteiten is bewust gekozen. Het Huis van Latijns-Amerika wil fungeren als een soort brug tussen Latijns-Amerika en België, of zelfs Europa. En dat blijkt ook te werken: “We hebben een zeer divers publiek: Latijns-Amerikanen, –uiteraard– Belgen, maar ook allerlei andere Europeanen zoals Fransen, Italianen, Duitsers, enzovoort.”
De Latijns-Amerikaanse film
 |
| Bron: website van het Huis. |
De grootste troeven van de Latijns-Amerikaanse film zijn de techniek en de thematiek, aldus de directeur. “De Latijns-Amerikaanse cinema is er technisch enorm op vooruit gegaan. De nieuwste technieken uit de V.S. worden gebruikt. Maar thematisch gezien blijven de films serieuzer en krachtiger. De Latijns-Amerikaanse film is niet puur commercieel, maar veeleer thematisch. En dat vinden de mensen net interessant.”
Ook de film NO van de Chileense regisseur Pablo Larraín is zo’n sterk staaltje van thematiek en techniek. De film speelt zich af in Chili in 1988, waar na 15 jaar van dictatoriale onderdrukking door Augusto Pinochet een referendum wordt georganiseerd. Het hoofdpersonage René – gespeeld door Gael García Bernal, ook bekend van The Motorcycle Diaries – werkt voor een reclamebureau en wordt benaderd door de oppositie om een ‘No’-campagne tegen de herverkiezing van Pinochet te creëren. Om de grote massa te mobiliseren maakt René een zonnige en luchtige campagne die een gelukkige toekomst schets. De slogan luidt: “Chile, la alegría ya viene” (“Chili, het gelukt komt eraan”). De film benadert de militaire dictatuur, een veelbesproken thematiek in de Latijns-Amerikaanse cinema, dus op een heel originele en minder zware manier. Ook technisch zit de film heel goed in elkaar. Regisseur Larraín besloot de film op te nemen met cameramateriaal uit de jaren ’80, met als resultaat dat de nieuwe beelden vloeiend samengaan met de vele archiefbeelden die ook in de film werden verwerkt.
 |
| Het cinemazaaltje en de zithoek. |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Wij omarmen elke opmerking, prangende vraag, opbouwende kritiek of lovende reactie, so shoot! Oh ja .. en bedankt!